Hirsutyzm - przyczyny, diagnoza, leczenie

Hirsutyzm jest to owłosienie typu męskiego, obecność zbyt dużej ilości dojrzałych włosów na obszarach typowo męskich u kobiet. Do takich miejsc zaliczamy m.in.:

• górną część pleców;
• podbrzusze;
• klatkę piersiową;
• brodę;
• górną wargę;
• uda;
• ramiona.

Nieprawidłowe owłosienie tego rodzaju wskazuje na nadmiar androgenów w organizmie.

Hirsutyzm odróżniamy od hipertrychozy - uogólnionego, wzmożonego owłosienia, które nie dotyczy jedynie wyżej wymienionych obszarów ciała i nie jest wywołane hiperandrogenemią.

Przyczyną hirsutyzmu jest przede wszystkim wysoki poziom hormonów płciowych - androgenów (hiperandrogenizm). W organizmie kobiecym takie hormony jak testosteron, dihydrotestosteron czy androstendion naturalnie produkowane są w nadnerczach i jajnikach w małych stężeniach.

Hirsutyzm może być spowodowany przez:

• PCOS;
• choroby układu hormonalnego (niedoczynność tarczycy, akromegalia, hiperprolaktynemia);
• nowotwory nadnerczy;
• nowotwory jajnika;
• wrodzony przerost nadnerczy;
• otyłość;
• dysgenezje gonad.

Może być wywołany także stosowaniem leków wykazujących działanie androgenne, takich jak:

• steroidy anaboliczne;
• kortykosteroidy;
• cyklosporyna;
• fenytoina;
• metyldopa;
• metoklopramid;
• streotomycyna.

Gdy wyniki badań są prawidłowe, nie występuje nadmiar androgenów ani nie obserwujemy hiperandrogenemii, a przyczyna hirustyzmu nie jest jasna, możemy mówić o hirsutyzmie idiopatycznym.

Czy hirsutyzm jest dziedziczny? Może wynikać z predyspozycji genetycznych.

Najbardziej charakterystycznym objawem hirsutyzmu jest nadmierne owłosienie w wyżej wymienionych partiach ciała. Zbyt wysoki poziom androgenów może skutkować także:

• trądzikiem i zmianami łojotokowymi;
• łysieniem typu męskiego;
• zaburzeniami miesiączkowania;
• powiększeniem łechtaczki;
• obniżeniem głosu;
• zmniejszeniem piersi;
• zwiększeniem masy mięśniowej;
• zmianami na skórze;
• zmianami rysów twarzy;
• zwiększonym pragnieniem i wielomoczem;
• nadmiernym apetytem;
• pojawieniem się rozstępów.

Stopień owłosienia w dziewięciu androzależnych miejscach mierzymy za pomocą skali Ferrimana-Gallweya od 0 do 4. Oceniane jest owłosienie na:

• podbródku;
• klatce piersiowej;
• ramionach;
• udach;
• wardze górnej;
• górnej i dolnej części pleców i brzucha.

Jeśli lekarz określi stan pacjentki na 8 lub więcej punktów, stwierdzany jest hirsutyzm. Badanie to jest jednak bardzo subiektywne, dlatego też do diagnostyki wykonuje się badania laboratoryjne, w których ocenia się stężenia:

• testosteronu;
• 17-hydroksyprogesteronu;
• prolaktyny;
• stosunku lutropiny/folitropiny.

Ponadto badane są jajniki i tarczyca. W niektórych przypadkach pacjentka kierowana jest na rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.

Hirsutyzm, który jest skutkiem zespołu policystycznych jajników, wiązany jest z problemami z płodnością. Kobiety, które cierpią z powodu nadmiernego owłosienia, wynikającego z tego schorzenia, mogą mieć problem z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem. Warto podkreślić jednak, że hirsutyzm sam w sobie nie powoduje niepłodności.

Jakie są dostępne metody leczenia hirsutyzmu? Leczenie tego zaburzenia zależy od przyczyny. Wdrażana jest terapia hormonalna, leczenie chorób wyjściowych oraz ich powikłań, a w przypadku nowotworów nadnerczy lub jajnika - zabiegi operacyjne.

Jakie są opcje usuwania nadmiernego owłosienia związanego z hirsutyzmem? Wiele pań decyduje się na wszelkie dostępne metody depilacji niepożądanego owłosienia.

Aby usunąć niepożądane włosy, moża skorzystać z pęsety (w przypadku pojedynczych włosków), depilacji mechanicznej lub chemicznej. Wbrew powszechnej opinii nie ma dowodów na to, że samodzielne usuwanie owłosienia powoduje wzrost włosów z większą intensywnością.

Domowe sposoby mogą tymczasowo zmniejszyć lub usunąć widoczność niepożądanego owłosienia.

Czy zmiany w diecie mogą pomóc w redukcji objawów hirsutyzmu? Okazuje się, że stosowane odpowiedniej diety może zmniejszyć poziom androgenów. Warto zadbać o:

• spożywanie produktów z dużą zawartością przeciwutleniaczy (owoce, warzywa);
• eliminowanie z diety rafinowanej żywności (makarony, białe pieczywo, cukier);
• unikanie czerwonego mięsa;
• stosowanie zdrowych olejów;
• eliminowanie tłuszczy trans;
• unikanie tytoniu i alkoholu;
• właściwe nawodnienie organizmu.

Pomocne mogą być również niektóre zioła, przed rozpoczęciem terapii warto jednak skonsultować to z lekarzem. Prawdopodobnie korzystne w leczeniu hirsutyzmu będą następujące zioła:

• palma sabałowa;
• standaryzowany ekstrakt z niepokalanka pospolitego;
• pluskwica groniasta;
• zielona mięta.

Olejki z drzewa herbacianego i z lawendy także mogą zmniejszyć lekki hirsutyzm.