Choroba Gravesa Basedowa a ciąża. Objawy, powikłania
Choroba Gravesa i Basedowa to najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy u kobiet w ciąży. To choroba o autoimmunologicznym podłożu, w której przebiegu własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów. Jak choroba Gravesa - Basedowa wpływa na ciążę? Jak bardzo jest niebezpieczna dla matki lub dziecka? Sprawdź!
1. Jak tarczyca wpływa na ciążę?
Choroby tarczycy to obecnie drugie najczęściej występujące zaburzenie endokrynologiczne po cukrzycy. W czasie ciąży zachodzi szereg zmian związanych z funkcjonowaniem tego gruczołu, produkowanych przez tarczycę hormonów i wiążących ich białek.
Produkcja hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) wzrasta w ciąży dwukrotnie, sama tarczyca zaś powiększa się o około 10 proc., co jest związane z 50 proc. wzrostem dziennego zapotrzebowania na jod w tym okresie.
W pierwszym trymestrze ciąży zmniejsza się także wydzielanie przez przysadkę mózgową TSH (tyreotropiny). Hormon ten pobudza tarczycę do wydzielania tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Wiąże się to z oddziaływaniem gonadotropiny kosmówkowej (hCG) z receptorem dla TSH.
W dalszych etapach ciąży, razem ze spadkiem stężenia hCG, tyreotropina stopniowo rośnie, zaś stężenie wolnych hormonów (T3 i T4) w sposób umiarkowany spada.
2. Nadczynność tarczycy w ciąży
Nadczynność tarczycy w ciąży występuje u około 0,1 do 0,4 proc. kobiet w ciąży. Diagnozuje się ją, gdy zostanie stwierdzone obniżone stężenie tyreotropiny. Warto pamiętać jednak, że nieznaczny spadek TSH w pierwszym trymestrze ciąży (i zwiększone T3 i T4) to zjawisko fizjologiczne.
Objawy nadczynności tarczycy w ciąży:
- nietolerancja ciepła;
- palpitacje serca;
- nadmierna potliwość;
- bezsenność;
- stany lękowe;
- osłabienie;
- niepokój;
- rozdrażnienie;
- utrata masy ciała;
- przyspieszone bicie serca.
Za 85 proc. przypadków nadczynności tarczycy stoi choroba Gravesa - Basedova, występuje z częstotliwością około 1 na 1500 ciąż.
Inne przyczyny to:
- zapalenia tarczycy;
- wole wieloguzkowe toksyczne;
- guzek tarczycy pojedynczy toksyczny.
3. Objawy choroby Gravesa - Basedowa w ciąży
Typowymi dla choroby Gravesa - Basedowa objawami są:
- wole naczyniowe;
- orbitopatia tarczycowa (zespół objawów ocznych, wywołanych immunologicznym zapaleniem tkanek miękkich oczodołu);
- obrzęk przedgoleniowy.
4. Diagnostyka choroby Gravesa - Basedowa w ciąży
Chorobę Gravesa - Basedowa stwierdza się oznaczeniem TRAb (przeciwciał przeciwko receptorom TSH). Pomocne są także badania takie jak:
- USG tarczycy - w przypadku choroby Gravesa - Basedowa stwierdza się mniejszą echogeniczność tarczycy;
- oznaczenia miana przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, zwłaszcza przeciwciał przeciwko receptorowi TSH (anty-TSHR);
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BACC) tarczycy.
Warto wiedzieć, że w ciąży nie można wykonywać badań scyntograficznych.
5. Skutki choroby dla matki i dziecka
Nadczynność tarczycy w przebiegu choroby Gravesa - Basedowa u kobiet spodziewających się dziecka wpływa niekorzystnie zarówno na zdrowie matki, jak i płodu. W przypadku ciężarnej nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego i stanu przedrzucawkowego.
U noworodków matek ze źle kontrolowaną nadczynnością tarczycy mogą wystąpić:
- niska masa urodzeniowa;
- wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania;
- zaburzenia czynności tarczycy (zarówno nadczynność, jak i niedoczynność).
W związku z możliwymi powikłaniami w leczeniu nadczynności tarczycy u ciężarnych niezbędna jest współpraca między ginekologiem/położnikiem a endokrynologiem. Choroba Gravesa - Basedowa wymaga leczenia, nie wolno bagatelizować tej choroby, szczególnie w ciąży.
6. Profilaktyka choroby Gravesa - Basedowa w ciąży
W celu uniknięcia chorób tarczycy, w tym również choroby Gravesa - Basedowa, powinniśmy zapewnić organizmowi odpowiednią ilość jodu w diecie, a także zaprzestać palenia papierosów.
Osoby, które mają predyspozycje do chorób autoimmunologicznych, powinny również nie stosować niektórych leków.