Kłębuszkowe zapalenie nerek – objawy, diagnostyka, przyczyny i leczenie

Kłębuszkowe zapalenie nerek (KZN, łac. glomerulonephritis), czyli glomerulopatie, to grupa chorób nerek, których wspólnym mianownikiem jest zapalenie kłębuszków nerkowych. To jedna z głównych struktur budulcowych nefronu. Patologia jest przyczyną nieprawidłowej pracy nerek. Niegdyś nazywano ją chorobą Brighta.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – przyczyny:

Przyczyny kłębuszkowego zapalenia nerek mogą być bardzo różne. Okazuje się bowiem, że chorobę wywołują:

• infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze;
• choroby układowe, które wpływają na cały ustrój, mogą prowadzić do uszkodzenia kłębuszków nerkowych (np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze);
• choroby autoimmunologiczne, w których przebiegu układ odpornościowy atakuje własne tkanki, w tym kłębuszki nerkowe. (np. toczeń rumieniowaty układowy, zapalenie naczyń, reumatoidalne zapalenie stawów RZS);
• choroby zapalne, takie jak skrobiawica czy też zespół Alporta;
• toksyny i leki, które mogą uszkadzać kłębuszki nerkowe, co prowadzi do zapalenia narządów;
• czynniki genetyczne, co oznacza, że są dziedziczone w rodzinie.

Kłębuszkowe zapalenie nerek może wywoływać różne objawy, tak łagodne, jak i ciężkie, co w dużej mierze zależy od stopnia zaawansowania choroby.

Najczęstsze symptomy kłębuszkowego zapalenia nerek to:

• zmniejszona ilość wydalanego moczu, częste oddawanie niewielkich ilości moczu;
• białkomocz, czyli obecność białka w moczu, co może prowadzić do mętnienia czy spieniania moczu;
• krwiomocz, to jest obecność krwi w moczu; można zaobserwować zmianę koloru moczu na czerwony lub brązowa;
• obrzęki, zarówno nagłe, jak i postępujące - te pojawiają się zwykle wokół oczu, dłoni, stóp;
• problemy z oddychaniem wskutek do nadmiernego zatrzymywania płynów w organizmie;
• bóle mięśni i stawów;
• nadciśnienie tętnicze;
• zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie;
• gorączka i dreszcze.

Kłębuszkowe zapalenie nerek – podział KZN

Ponieważ obraz kliniczny kłębuszkowego zapalenia nerek jest różny, z uwagi na przebieg choroby wyróżnia się różne postaci kliniczne KZN. To:

• ostre kłębuszkowe zapalenie nerek u dzieci i dorosłych;
• gwałtownie postępujące KZN;
• izolowany bezobjawowy krwinkomocz z białkomoczem lub bez;
• zespół nerczycowy;
• zespół nefrytyczny;
• przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek.

W sytuacji, gdy pojawiają się niepokojące dolegliwości bądź podejrzenia glomerulopatii, należy skonsultować się z lekarzem w celu dokładnej diagnozy i leczenia. Kluczowe jest ustalenie przyczyny choroby. Jakie są metody diagnostyczne stosowane przy podejrzeniu kłębuszkowego zapalenia nerek?

Rozpoznanie kłębuszkowego zapalenia nerek opiera się na różnych badaniach.

Do najczęstszych należy:

• badanie moczu (ocena moczu pod kątem obecności białka, krwi, komórek krwi, białych krwinek i innych substancji);
• badanie krwi (ważny jest poziomu kreatyniny i mocznika. Na problemy z nerkami może wskazywać ich wysokie stężenie);
• pomiar ciśnienia tętniczego;
• tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MRI) lub ultrasonografia nerek (USG);
• biopsja nerek polegająca na pobraniu fragmentu tkanki nerkowej do badania mikroskopowego;
• testy immunologiczne, takie jak oznaczenie poziomów przeciwciał antyjądrowych czy przeciwciał przeciwjądrowych.

Leczenie kłębuszkowego zapalenia nerek zależy od przyczyny i nasilenia choroby, obecności powikłań oraz stanu zdrowia pacjenta. Podstawą terapii jest regularne monitorowanie i podjęcie działań przez doświadczonego nefrologa.

Zwykle podaje się lek na kłębuszkowe zapalenie nerek. Stosuje się:

• leki przeciwzapalne NLPZ;
• leki immunosupresyjne, takie jak kortykosteroidy (np. prednizon) lub leki cytostatyczne (np. cyklofosfamid);
• leki obniżające ciśnienie krwi, takie jak inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) lub blokery receptora angiotensyny (ARB);
• antybiotyki w przypadku kłębuszkowego zapalenia nerek wywołanego przez bakterie.

Czasem - w przypadkach zaawansowanych - konieczna jest dializa (gdy funkcja nerek jest znacznie upośledzona), a nawet przeszczep nerki (gdy kłębuszkowe zapalenie nerek prowadzi do niewydolności nerek).

Bardzo ważna jest także kontrola płynów i dieta, co może pomóc w zmniejszeniu obciążenia nerek i kontrolowaniu objawów. Kluczowe jest ograniczenie spożycia sodu, białka i potasu.

Czy kłębuszkowe zapalenie nerek jest wyleczalne? To zależy - głównie od przyczyny choroby. W niektórych przypadkach jest to możliwe, w innych jedyną opcją jest łagodzenie objawów lub kontrolowanie ich. Podjęcie działań jest jednak konieczne, ponieważ pozwala poprawić stan zdrowia, ale i uniknąć komplikacji.

Jakie są powikłania związane z nieleczeniem kłębuszkowego zapalenia nerek? Niepodjęcie terapii może prowadzić do:

• rozwoju nadciśnienia tętniczego;
• zaburzeń równowagi elektrolitowej;
• niedokrwistości;
• zaburzeń układu immunologicznego;
• zapalenia osierdzia;
• sukcesywnego pogarszania się funkcji nerek, co może doprowadzić do niewydolności nerek i śmierci.

Źródła

1. Jonderko G., (red.), Podręczna encyklopedia zdrowia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002, ss. 395-396, ISBN 978-83-7506-075-1.