Powiększona wątroba u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie

Wątroba (łac. hepar) to największy narząd oraz gruczoł jamy brzusznej, który odpowiada za wiele procesów biochemicznych, oczyszczanie krwi z toksyn oraz termoregulację. Składa się z 4 płatów: prawego, lewego, czworobocznego i ogoniastego. Jego masa zazwyczaj wynosi od 1300 do 1700 gramów w przypadku dorosłych.

Narząd ten znajduje się wewnątrz otrzewnej, wypełniając okolicę podżebrową prawą, część okolicy podżebrowej oraz nadbrzusze.

Powiększona wątroba (hepatomegalia) to stan, w którym jak nazwa wskazuje, dochodzi do powiększenia tego organu z różnych przyczyn.

Przyczyną powiększonej wątroby u dziecka może być m.in.:

• mononukleoza zakaźna;
• wirusowe zapalenie wątroby (WZW) o różnych typach: A, B, C, D, E i G;
• przyjmowanie niektórych leków;
• otyłość;
• zastój krwi, wynikający z niewydolności krążenia;
• odkładanie się różnych substancji w organizmie;
• utrudniony odpływ żółci;
• przerzuty nowotworowe wątroby;
• zaburzenia hematologiczne.

Objawy, które mogą świadczyć o powiększonej wątrobie u dziecka, zwykle powiązane są z dolegliwością lub chorobą, która wywołała zmiany w wielkości tego narządu.

Symptomy powiększonej wątroby u dzieci w przebiegu WZW to m.in.:

• wymioty;
• nudności;
• bóle mięśni i stawów;
• gorączka;
• brak apetytu;
• bóle brzucha.

W przypadku nowotworu objawy związane z powiększoną wątrobą to m.in.:

• częste krwawienia z nosa i dziąseł;
• problemy z odpornością;
• wybroczyny na skórze.

Powiększona wątroba u dziecka zazwyczaj nie jest widoczna tzw. gołym okiem. Lekarz może ją wyczuć poprzez badanie fizykalne w gabinecie lekarskim. Stan ten może zostać wykryty przypadkiem, w czasie np. badania USG jamy brzusznej dziecka.

Powiększona wątroba i śledziona u dzieci może powodować ból po prawej stronie brzucha dziecka.

W przypadku wystąpienia powiększonej wątroby u dziecka zwykle zalecane są następujące badania:

• morfologia krwi obwodowej;
• badanie kału w kierunku pasożytów;
• wymienione wcześniej USG jamy brzusznej;
• aktywność aminotrasferaz - ALT, AST;
• stężenia OB i CRP - markery stanu zapalnego;
• stężenie lipidów;
• wskaźniki cholestazy - GGTP, bilirubina, ALP;
• testy immunologiczne w kierunku zakażeń wirusowych (WZW B i C, mononukleoza zakaźna, CMV).

Możliwe konsekwencje i powikłania związane z powiększoną wątrobą u dzieci obejmują:

• uszkodzenie wątroby - powiększenie wątroby może wpływać na funkcję wątroby, co może prowadzić do uszkodzenia tego narządu;
• uciążliwe objawy - dziecko może doświadczać objawów takich jak ból brzucha, uczucie pełności, nudności, wymioty, utrata wagi czy żółtaczka;
• trudności w funkcjonowaniu - długotrwała hepatomegalia może prowadzić do problemów w funkcjonowaniu, zwłaszcza jeśli chodzi o przyswajanie składników odżywczych;
• ryzyko chorób współistniejących - powiększona wątroba może zwiększać ryzyko rozwoju innych chorób, takich jak marskość wątroby czy rak wątroby.

Powiększona wątroba jako tako nie jest leczona. Należy wyleczyć przyczynę tego stanu - chorobę, która do niego doprowadziła.

Zależnie od rodzaju choroby podejmuje się kurację objawową, farmakoterapię, a w niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna (np. w celu wycięcia miejsca zajętego przez nowotwór lub przeszczepu wątroby).

Często zalecana jest odpowiednia dieta oraz zwiększenie aktywności ruchowej u małych pacjentów. W przypadku powiększenia wątroby w wyniku przyjmowania leków, lekarze mogą zalecić ich odstawienie, przepisując w miarę potrzeb, inne bezpieczniejsze środki.