Sarkoidoza - przyczyny, objawy i leczenie
Sarkoidoza to choroba zapalna, która charakteryzuje się tworzeniem ziarniniaków w różnych narządach ciała, najczęściej w płucach, węzłach chłonnych, skórze i narządach układu nerwowego. Jakie wywołuje objawy? Co prowadzi do jej rozwoju? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest sarkoidoza?
Sarkoidoza (łac. sarcoidosis) jest przewlekłą, wieloukładową chorobą układu odpornościowego, która charakteryzuje się powstawaniem małych grudek zapalnych (ziarniniaków). Te powstają z limfocytów i makrofagów, które nie ulegają serowaceniu (w przeciwieństwie do gruźlicy).
Zmiany związane z chorobą najczęściej pojawiają się w płucach i węzłach chłonnych śródpiersia (stąd zalicza się ją do śródmiąższowych chorób płuc), choć może objąć każdy organ: serce, wątrobę, mięśnie, stawy, śledzionę, oczy, wywołując ich dysfunkcje. Inna nazwa sarkoidozy to choroba Besniera-Boecka-Schaumanna.
2. Przyczyny sarkoidozy
Sarkoidoza występuje najczęściej u młodych dorosłych (szczyt zachorowań przypada na 20-29 lat), nieco częściej u kobiet. Jakie są jej przyczyny?
Dotychczas nie udało się ustalić jednoznacznej i jasnej przyczyny, która wywołuje schorzenie. Specjaliści są zdania, że to choroba autoimmunologiczna. Jej istotą jest to, że układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki. Ma to związek z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego.
Sarkoidoza może być również związana z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, takimi jak zakażenia wirusowe, bakteryjne lub czynniki środowiskowe.
Czy sarkoidoza jest zaraźliwa? Nie jest możliwe, by choroba była przenoszona przez kontakt fizyczny czy pośredni, co jest typowe dla chorób zakaźnych.
3. Objawy i diagnoza sarkoidozy
Symptomy sarkoidozy najczęściej pojawiają się i postępują stopniowo, choć choroba może też przebiegać bezobjawowo, nawet kilka lat. Inny scenariusz to ostra postać i nagłe wystąpienie objawów oraz dolegliwości.
Gdy pojawia się gorączka, ból stawów, rumień guzowaty, trudności w poruszaniu się oraz poszerzenie węzłów chłonnych, rozpoznaje się zespół Löfgrena. Z kolei gorączka, zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka i ślinianek przyusznych oraz porażenie nerwu twarzowego wskazuje na zespół Heerfordta.
Do najczęściej występujących objawów ogólnych choroby należy powiększenie węzłów chłonnych, utrata masy ciała, nocne poty, złe samopoczucie, osłabienie, senność, zmęczenie, bóle głowy, stany podgorączkowe, nudności, wymioty, brak apetytu,
Jakie są typowe objawy sarkoidozy? To zależy głównie od narządów, które zostały objęte procesem chorobowym. I tak:
- sarkoidoza płuc wywołuje kaszel, duszność, świszczący oddech, niewydolność oddechową,
- sarkoidoza serca sprawia, że pojawia się arytmia serca, niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze, ból w klatce piersiowej,
- sarkoidoza oka powoduje takie dolegliwości, jak suchość oczu, zaburzenia widzenia, czasowa lub trwała utrata wzroku,
- neurosarkoidoza odpowiada za zaburzenia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, w tym porażenie nerwów czaszkowych, głównie twarzowego,
- sarkoidoza skórna wywołuje zmiany skórne.
Rozpoznanie sarkoidozy
Jakie badania należy przeprowadzić, aby zdiagnozować sarkoidozę? Diagnoza choroby może być trudna, ponieważ objawy mogą przypominać inne choroby. Na przykład w obrazie rentgenowskim płuc sarkoidoza może przypominać gruźlicę lub chłoniaka.
Najczęściej stosowane metody diagnostyczne obejmują badania obrazowe, takie jak RTG, USG, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa klatki piersiowej, ale i innych narządów, również badania krwi w celu oceny poziomu markerów zapalnych oraz ewentualnie biopsję tkanki.
4. Leczenie i terapia sarkoidozy
Terapia sarkoidozy zależy od nasilenia objawów i zaangażowania narządów. Jakie są metody leczenia choroby?
W przypadku łagodnych objawów leczenie może nie być konieczne, wymagane jest tylko monitorowanie schorzenia. W przypadkach bardziej zaawansowanych stadiów schorzenia stosuje się leki przeciwzapalne, kortykosteroidy, leki immunosupresyjne lub inne terapie, w zależności od objawów i reakcji na leczenie.
Czy sarkoidoza jest groźna?
Choroba Besniera-Boecka-Schaumanna wywołuje wiele pytań. Czy sarkoidoza jest wyleczalna? Czy sarkoidoza jest śmiertelna? To zależy.
Choroba ma dobre rokowanie. W większości przypadków jest łagodna i samoistnie ustępuje w ciągu kilku lat. Niestety u niektórych pacjentów może prowadzić do poważniejszych powikłań i problemów ze zdrowiem, na przykład bliznowacenie płuc czy wyniszczenie narządów.
Śmiertelność związana ze schorzeniem wynosi kilka procent i jest związana z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego lub niewydolnością układu krążenia, lub układu oddechowego.
