Nadwrażliwość a alergia

Opracowali ją P.H.G. Gell i Robin Coombs.

Nadwrażliwość typu I objawia się natychmiastową lub anafilaktyczną reakcją na alergen. Dochodzi do niej w komórkach tucznych (mastocytach) skóry, spojówkach, górnych i dolnych drogach oddechowych, śluzówce przewodu pokarmowego.

Objawy nadwrażliwości typu I: choroby alergiczne górnych i dolnych dróg oddechowych, wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka ostra, obrzęk naczynioruchowy Quinckego, * choroby przewodu pokarmowego.

Reakcja organizmu na alergen jest niemal natychmiastowa (od kilkunastu sekund do kilku minut). W niektórych przypadkach może pojawić się z 10–12 godzinnym opóźnieniem. Najczęściej nadwrażliwość typu I dotyczy alergii na jad owadów. By rozpoznać tego typu uczulenie, wykonuje się testy alergiczne z krwi. Badanie odbywa się pod kontrolą alergologa.

Określana jest mianem typu cytotoksycznego. Występuje w tkankach i narządach. Typ II nadwrażliwości może zostać wywołany przez choroby takie jak:

• trombocytopenia polekowa (niska ilość płytek krwi),
• niedokrwistość hemolityczna,
• agranulocytoza polekowa,
• zespół Goodpasture'a.

Reakcja na alergen pojawia się w różnym czasie, od kilku minut do kilku godzin.

Może mieć charakter uogólniony lub ograniczać się do wybranych tkanek. Ten typ nadwrażliwości najczęściej wywołują leki, obce białka (choroba posurowicza), toksyny bakteryjne. Kontakt z alergenem prowadzić może do rozwoju takich chorób jak:

• pokrzywka ze zmianami naczyniowymi,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• toczeń rumieniowaty,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• choroba posurowicza.

Objawy nadwrażliwości typu III ujawniają się od 3 do 10 godzin po kontakcie z alergenem (odstępstwem od normy jest choroba posurowicza, której symptomy mogą pojawić się dopiero po upływie 9 dni).

To inaczej reakcja opóźniona. Wyróżnia się dwa jej rodzaje: typ tuberkulinowy i typ wyprysku kontaktowego.

Z nadwrażliwością typu IV związana jest patogeneza odrzucania przeszczepów, wysypek polekowych, zmian zapalnych w gruźlicy. Niekorzystną reakcję organizmu wywołać mogą leki, toksyny bakteryjne, antygeny wewnątrzpochodne, a także kosmetyki, leki miejscowe, pyły, guma. Objawy nadwrażliwości typu IV pojawiają się najczęściej po kilku godzinach (czasem po kilku dniach).

Ujawnia się ona po kontakcie z określonym pokarmem lub substancją w niej zawartą. Na wystąpienie nadwrażliwości pokarmowej wpływ mają czynniki genetyczne, zbyt szybkie wprowadzenie do diety niemowlęcia pokarmów stałych, zbyt krótki czas karmienia piersią.

Alergia pokarmowa w zdecydowanej większości przypadków łączy się z atopowym zapaleniem skóry. Diagnozuje się ją już u niemowląt. Symptomy alergii pokarmowej mogą dotyczyć jednego narządu lub całego układu jednocześnie. Wyróżnia się następujące typy alergii pokarmowej: nadwrażliwość żołądkowo-jelitowa, nadwrażliwość skórna, nadwrażliwość z układu oddechowego i/lub uszu, nadwrażliwość z niedożywieniem przewlekłym, nadwrażliwość wstrząsowa, inne: niedokrwistość, znaczny niedobór masy ciała, nadpobudliwość.

• Przewlekły nieżyt nosa
• Uczulenie u noworodka
• Alergia pyłkowa u dzieci
• Wyniki badania krwi i moczu, które świadczą o alergii

Objawy alergii pokarmowej u dzieci powyżej 3. roku życia: zmęczenie, podkrążone oczy, zatkany nos i/lub jego podrażnienie, nalot na języku, obgryzanie paznokci, pocieranie nosa, chrząkanie, chrapanie, niedowaga.

Jeśli alergia pokarmowa zostanie zdiagnozowana, konieczne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej.