Badanie krwi na obecność przeciwciał wobec rożyczki, ospy wietrznej, toksoplazmozy, cytomegalii
Aby uniknąć w ciąży kłopotów związanych z chorobami zakaźnymi, należy jeszcze przed zajściem w ciążę sprawdzić obecność przeciwciał przeciwko różyczce, ospie wietrznej, toksoplazmozie i cytomegalii we krwi przyszłej mamy. Dla osoby dorosłej zakażenie np. cytomegalią nie będzie groźne. Natomiast jeśli pojawi się w ciąży, może zaszkodzić dziecku, powodować u niego określone wady.
Dlatego kobieta, która przygotowuje się do zajścia w ciążę powinna wykonać badanie przeciwciał przeciwko wirusowi różyczki. Wszystkie dziewczynki w wieku 10-13 lat szczepione są przeciwko tej chorobie, dzięki czemu ich organizm wytwarza przeciwciała wymierzone w wirusa. Z czasem jednak ich poziom może się obniżyć i nie będą już chroniły organizmu kobiety. Dlatego przez zajściem w ciążę warto oznaczyć przeciwciała i w razie potrzeby poddać się szczepieniu w ciąży.
1. Różyczka w ciąży
Przechorowanie różyczki nie oznacza, że kobieta już więcej nie zachoruje. Dlatego nawet jeśli przyszła mama chorowała na nią, musi być ostrożna.
Różyczka to jedna z najgroźniejszych infekcji dla płodu. Jeśli do zakażenia doszłoby w pierwszych tygodniach ciąży istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia u dzieci wad rozwojowych, np. głuchoty, zaburzeń mowy, zapalenia mózgu czy niedoboru hormonu wzrostu. Konsekwencje zakażenia mogą ujawni się zaraz po porodzie, ale także kilka lat później.
2. Ospa wietrzna u kobiet w ciąży
Ospa wietrzna jest silnie zaraźliwą chorobą wirusową. Jeśli kobieta chorowała na nią w dzieciństwie, nie grozi jej zakażenie. Zakażenie ospą wietrzną jest szczególnie niebezpieczne w pierwszej połowie ciąży. Choroba może prowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub przedwczesnego porodu. Gdy dochodzi do przezłożyskowego zakażenia płodu, dzieci rodzą się z wrodzonym zespołem ospy wietrznej, wadami wrodzonymi, lub ciężką infekcją.
W drugiej połowie ciąży ryzyko znacznie spada, ale ponownie wzrasta w okresie okołoporodowym. Wtedy dziecko nie ma jeszcze dojrzałego układu odpornościowego, a nie otrzymuje już od matki ochronnych przeciwciał. Dlatego badania krwi w ciąży są tak ważne.
Jeśli kobieta nie przechodziła ospy wietrznej, a planuje ciążę, powinna się zaszczepić. Trzeba to zrobić przynajmniej trzy miesiące przed poczęciem. Warto też w czasie ciąży unikać osób, które chorują na nią i być pod stałą opieką prenatalną.
3. Toksoplazmoza a ciąża
To choroba odzwierzęca, którą można zarazić się najczęściej od kotów, odchodów zwierząt, jedząc surowe mięso lub pracując w ogrodzie. Osoba dorosła zwykle nie ma żadnych objawów choroby.
Badanie krwi w ciąży na obecność przeciwciał wobec toksoplazmozie i jeszcze przed ciążą pozwala ustalić, czy kobieta przechodziła tę chorobę, czy nie. Ponieważ toksoplazmoza przebiega zwykle bezobjawowo, dlatego też wiele kobiet nawet nie wie, że było na nią chore, a szacuje się, że już połowa z nich ma ją za sobą. Są one w korzystniejszej sytuacji niż panie, które jeszcze nie chorowały.
Dowodem przebytej infekcji jest pojawienie się we krwi specyficznych przeciwciał klasy IgG, które pojawiają się 2–4 tygodnie po zakażeniu i utrzymują latami, zazwyczaj do końca życia. Gdy okaże się, że kobieta nie zaraziła się toksoplazmozą, czyli stężenie IgG jest ujemne, rygorystycznie powinna przestrzegać zasad, które pozwolą jej uniknąć infekcji podczas ciąży. Ważne jest także regularne kontrolowanie poziomu przeciwciał co 3 miesiące. Jednak wówczas istotniejsze od IgG jest wykrycie przeciwciał w klasie IgM.
Zakażenie w czasie ciąży może spowodować wrodzoną toksoplazmozę u dziecka, spowodować przedwczesny poród, wady wzroku, słuchu, upośledzenie płodu lub przyczynić się do śmierci noworodka.
4. Cytomegalia a ciąża
Cytomegalia to choroba wirusowa, która zwykle przebiega bez objawów, choć mogą pojawić się symptomy podobne jak w przeziębieniu – lekka gorączka, bóle gardła i mięśni. To powoduje, że trudno ją rozpoznać. Na cytomegalię kobieta może chorować kilka razy, ale najgorzej jeśli po raz pierwszy do zakażenia dojdzie w czasie ciąży. Poza tym nie ma szczepionki, która by chroniła organizm przed schorzeniem.
5. Wyniki badań krwi w ciąży
- IgG (-), IgM (-) – oznacza to brak kontaktu z chorobą. Kobieta nie jest odporna i możliwe jest zakażenie. Należy wtedy unikać źródeł zakażenia przed zajściem w ciążę.
- IgG (+), IgM (-) – oznacza to przebyte zarażenie. Obecność przeciwciał u kobiety na kilka miesięcy przed ciążą świadczy o przechorowaniu przez nią tej choroby, a obecne przeciwciała chronią ją przed świeżą infekcją i czynią zakażenie płodu mało prawdopodobnym.
- IgG (+), IgM (+) – oznacza, że było (lub właśnie jest) świeże zakażenie. Obecność wirusa wykrywana jest także w moczu i krwi metodą PCR, która wykazuje namnażanie się wirusa. Trzeba wtedy rozpocząć leczenie, a w ciążę można zajsć dopiero po wyleczeniu choroby.
Dla kobiety ciężarnej zachorowanie na cytomegalię jest szczególnie niebezpieczne w początkowym okresie. Wirus może okazać się nawet śmiertelny dla dziecka. Dziecko może także urodzić się z wrodzoną cytomegalią, objawiającą się żółtaczką, powiększeniem śledziony i wątroby, zapaleniem płuc.