Konflikt serologiczny
Konflikt serologiczny wiąże się z czynnikiem Rh, który jest charakterystyczną cechą krwi ludzkiej. Jeżeli zatem staramy się o potomstwo, ważne jest, abyśmy wcześniej znali grupę oraz wskaźnik krwi, którą posiadamy. Podczas wykrycia konfliktu serologicznego matka musi być pod czujnym okiem lekarza. Często w ramach profilaktyki, wykonuje się badania USG, które pomagają sprawdzić dobrostan płodu (badanie przepływów w mózgu). Jeszcze kilkadziesiąt lat temu ryzyko wystąpienia konfliktu było naprawdę groźne, jednak dzięki postępom medycyny obawy, związane z niebezpieczeństwem utraty dziecka, są w dużym stopniu nieuzasadnione.
1. Co to jest konflikt serologiczny?
Każdy człowiek dziedziczy grupę krwi albo z czynnikiem Rh+ (85% populacji) albo Rh– (15%). Problem pojawia się jedynie wtedy, gdy kobieta ma krew z czynnikiem Rh– (brak tego czynnika), a jej partner Rh+ (dominujący czynnik Rh). Dziecko może wówczas odziedziczyć dodatnie Rh. Jeżeli podczas porodu, poronienia lub krwawienia krew dziecka przedostanie się do krwiobiegu matki, jej organizm wytworzy przeciwciała skierowane przeciwko temu czynnikowi. W przypadku pierwszej ciąży, to zagrożenie dla dziecka jest niewielkie. Problemy zaczynają się, gdy kobieta ponownie zajdzie w ciążę z dzieckiem o grupie krwi z Rh dodatnim. Antyciała, przenikające przez łożysko, atakują czerwone krwinki płodu, powodując tym samym łagodną lub poważną (w zależności od ilości przeciwciał), anemię płodu. Ponadto, konflikt serologiczny może powodować ciężką chorobę hemolityczną (erytroblastozę płodową), uszkodzenia mózgu, niedotlenienie, obrzęk płodu lub jego obumarcie. Poza tym, może dojść do najpoważniejszego powikłania, jakim jest poronienie.
Jeżeli zagrożone jest bezpieczeństwo płodu, konieczna może okazać się wewnątrzmaciczna transfuzja krwi. Zabieg przeprowadza się w bardzo podobny sposób jak amniopunkcję. Przetoczenie krwi przeprowadzane jest do jamy otrzewnowej płodu lub do żyły znajdującej się w pępowinie. W zależności od stanu płodu może być wykonywane co jeden do czterech tygodni, począwszy od 20. tygodnia ciąży.
2. Jak zapobiec konfliktowi serologicznemu?
Najważniejsza jest profilaktyka konfliktu serologicznego i wczesne jego rozpoznanie. Przyszła matka powinna być wówczas pod czujnym okiem lekarza, by co kilka tygodni wykonać badania krwi, sprawdzające poziom przeciwciał oraz badanie USG, sprawdzające wewnątrzmaciczny rozwój płodu. Większość lekarzy ginekologów w działaniach przeciw konfliktowi serologicznemu idzie dwutorowo. Między 28. a 32. tygodniem ciąży wstrzykuje się ciężarnej immunoglobuliny Rh, co zwiększa szansę na uniknięcie skutków konfliktu. Powtórna dawka podawana jest do 72 godzin po porodzie, jeszcze zanim organizm mamy zacznie wytwarzać przeciwciała. Po upływie tego czasu szczepionka z immunoglobuliną anty-D nie spełni już swego zadania. Podanie immunoglobuliny w czasie pierwszej ciąży, ratuje często życie drugiego dziecka. Szczepionkę podaje się również po poronieniu, aborcji, amniopunkcji, cięciu cesarskim lub po wystąpieniu krwawienia w czasie ciąży.