Badania kontrolne w 1 trymestrze ciąży

Badania kontrolne w czasie ciąży średnio wykonuje się co 4 tygodnie. Kobieta powinna przestrzegać terminów wizyt u lekarza, nawet jeśli nic się złego nie dzieje. Badania te wykonywane są po to, by wcześnie wykryć jakiekolwiek zaburzenia, zanim będą groźne dla matki i dziecka.

Gdy kobieta stwierdzi u siebie ciążę (1 trymestr), powinna umówić się na wizytę do lekarza jak najszybciej, najpóźniej do 10. tygodnia. Podczas pierwszej wizyty lekarz zbiera wywiad lekarski o kobiecie – pyta, jakie choroby przeszła, na co ewentualnie choruje, jakie przyjmuje leki, o choroby występujące w rodzinie. Wykonywane zostanie badanie USG, przy pomocy którego lekarz określa termin porodu i sprawdza czy płód rozwija się prawidłowo. Pobierany jest także wymaz z pochwy, aby przeprowadzić cytologię i badanie bakteriologiczne. Poza tym lekarz określa wagę, wzrost kobiety, sprawdza jej ciśnienie, kontroluje piersi i nogi.

W pierwszym trymestrze przeprowadzane są następujące badania:

• Morfologia krwi – badanie to określa skład krwi. Oznaczana jest liczba czerwonych krwinek – poniżej 3800 tys./mm3 może wskazywać na anemię. Określenie liczby białych krwinek pomaga rozpoznać infekcję – dzieje się tak gdy jest ich więcej niż 10 tys./mm3 – i choroby hematolityczne – gdy ich liczba wynosi poniżej 4 tys./mm3. Począwszy od drugiego trymestru liczba krwinek białych znacznie się zwiększa. Więcej jest też płytek krwi, maleje natomiast stężenie białek w surowicy, z czym wiąże się szybsze opadanie krwinek, czyli wyższe OB. Oznacza się również stężenie hemoglobiny (norma to 11-14 g na 100 ml). Badanie morfologiczne wykonuje się co miesiąc.
• Badanie poziomu glukozy we krwi na czczo – ponieważ cukrzyca ciężarnych jest niebezpieczna zarówno dla matki jak i dziecka, jest to badanie obowiązkowe. Poziom glukozy bada się na początku pierwszego i pod koniec drugiego trymestru, jeśli nie ma przypadków zachorowań na cukrzycę w rodzinie. Pierwsze badanie wykonuje się na czczo. To po 24 tygodniu zwane jest testem obciążenia glukozą. Najpierw pobierana jest na czczo krew, następnie kobieta wypija 50 g glukozy i po godzinie znów pobiera się krew. Kobieta w ciągu tej godziny powinna tylko siedzieć, ponieważ spacerowanie czy inna aktywność fizyczna, mogłaby spowodować, że wynik byłby niemiarodajny. Jeśli wynik nie jest prawidłowy, powtarza się test z 75 g glukozy, a krew pobiera się po 2 godzinach. Jeśli i ten test będzie nieprawidłowy – oznacza to cukrzycę ciężarnych.
• WR (odczyn Wassermanna) – jest to badanie wykrywające kiłę. Przeprowadza się je na początku i pod koniec ciąży.
• Badanie grupy krwi i oznaczenie czynnika Rh – to badanie powinno być przeprowadzone na początku ciąży. Warto, żeby kobieta nosiła przy sobie wynik badania, ponieważ oznaczenie grupy krwi trwa dwie godziny, a w nagłych przypadkach liczy się przecież każda minuta. Badanie na obecność antygenu Rh jest istotnym badaniem ze względu na możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego. Polega ono na sprawdzeniu czy ciężarna oprócz standardowej grupy krwi czyli A, B, AB lub 0 ma antygen Rh. Jeśli taki antygen występuje, krew określamy grupą Rh+ (tak jest u ok. 85% kobiet), jeśli nie występuje mamy do czynienia z Rh- (tak jest u ok. 15% kobiet).
• Badanie przeciwciał w kierunku toksoplazmozy – wykonywane jest, by sprawdzić obecność przeciwciał, które chronią przed toksoplazmozą. Gdy wynik jest ujemny, badanie przeprowadza się jeszcze kilka razy, by skontrolować, czy nie wzrósł poziom przeciwciał, co oznaczałoby infekcje.
• Badania prenatalne – biopsja kosmówki, test PAPP-a.
• Badanie przeciwciał w kierunku cytomegalii – wirus dla kobiety nie jest groźny, może jednak przenikać przez łożysko. Jeśli zostanie wcześnie wykryty, pozwala leczyć dziecko tuż po porodzie.
• Badanie ogólne moczu – jest to podstawowe badanie, pozwalające sprawdzić czy kobieta jest zdrowa. Podczas ciąży w moczu może pojawiać się ślad białka i niewielkie ilości cukru. Jest to zjawisko fizjologiczne związane z obniżeniem się nerkowego progu filtracyjnego nerek. Wykonuje się je co miesiąc.
• Cytologia – poddany ocenie mikroskopowej pobranego z szyjki macicy wymazu pozwala na wykrycie stanów przedrakowych i raka. U kobiet w ciąży powinno się ją wykonywać w I i III trymestrze.
• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi – jest to rutynowe badanie, które wykonuje się już przy pierwszej wizycie u lekarza. W czasie ciąży możliwe są nieduże wahania ciśnienia. Nie powinno jednak nie może ono przekraczać wartości 140/90 – może wtedy wskazywać na nadciśnienie lub zatrucie ciążowe.
• Badanie przeciwciał anty-D – gdy kobieta ma ujemny czynnik Rh, oznacza się grupę krwi i czynnik Rh ojca dziecka. Jeśli pojawi się konflikt serologiczny – u matki Rh-, u ojca Rh+ – dziecko może mieć Rh ojca. W takim wypadku, gdy krwinki dziecka dostaną się do krwioobiegu matki, system immunologiczny będzie je zwalczał. Przeciwciała anty-D bada się kilka razy w trakcie ciąży. Również po porodzie oznacza się je – jeśli poziom byłby wysoki matka otrzymuje immunoglobulinę neutralizującą przeciwciała, by nie zagrażały kolejnej ciąży.
• Badanie obecności przeciwciał przeciw różyczce – jeśli test będzie dodatni, kobieta jest odporna na chorobę; jeśli ujemny – należy unikać ryzyka zarażenia różyczką.